محمد بن احمد قطان قمی
| مشخصات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | محمد بن احمد بن جعفر قَطّان قمی |
| ولادت | قم |
| محل زندگی | قم و بغداد |
| مشخصات دینی | |
| از یاران | امام عسکری(ع) |
| فعالیت‌ها | وکیل امام عسکری(ع)، دستیار نایب اول و نایب دوم در غیبت صغرا |
محمد بن احمد بن جعفر قَطّان قمی از وکیلان و دستیاران خاص نایب اول و نایب دوم امام زمان(عج) در دوره غیبت صغرا. شیخ طوسی او را جزو اصحاب امام عسکری(ع) شمرده که محضر امام هادی(ع) را نیز درک کرده و به نقل شیخ صدوق موفق به دیدار امام زمان(عج) نیز شده است.
معرفی
در اخبار از او با پسوند «قمی» یاد شده که شاید اشاره به محل تولد و زندگی اولیه او داشته باشد. او در دوره غیبت صغرا در شهر بغداد حضور داشته است. لقب او را قطّان (پنبه فروش) و همچنین عطّار ذکر کرده‌اند که اشاره به شغل اوست. کنیه او ابوجعفر بوده است.
در محضر سه امام
شیخ طوسی از وی به عنوان صحابی و وکیل امام عسکری(ع) یاد کرده و اضافه کرده که او امام هادی(ع) را نیز درک کرده است. همچنین شیخ صدوق وی را در ردیف آن دسته از وکلای بغداد ذکر می‌کند که موفق به دیدن حضرت مهدی(عج) شده‌اند.
نزدیکی خاص به امام عصر
در رجال کشی در روایتی از زبان احمد بن ابراهیم مراغی در توصیف او آمده است:
- و لیس له ثالث فی الارض فی القرب من الاصل یصفنا لصاحب الناحیة
این عبارت نشان دهنده نزدیکی خاص او به امام عصر(عج) است.
وکالت
از گزارش‌ها برمی‌آید که محمد بن احمد قطان در سال‌های اولیه غیبت، یکی از وکلای اصلی و دستیاران ارشد سفیر اول و دوم در بغداد بوده و گاه خود امام مهدی(عج) مستقیماً دستور مراجعه به وی و تحویل وجوه شرعی به او را صادر می‌کرده است.
با توجه به ذکر لقب «قمّی» برای وی، گویا منطقه وکالت و فعالیت وی ناحیه قم بوده است؛ ولی با توجه به برخی شواهد، وی پس از شروع عصر غیبت صغرا به بغداد منتقل، و به عنوان دستیار سفیر اول و دوم به همراه «احمد بن اسحاق» و «حاجز بن یزید وشّاء» مشغول فعالیت شد. شیخ صدوق وی را در ردیف آن دسته از وکلای بغداد ذکر می‌کند که موفق به دیدار حضرت مهدی شده‌اند.
محمد بن احمد قطّان در سازمان وکالت دارای مراتب عالی بوده و در نقش معاون سفیر، ایفای نقش می‌کرده و چنانکه از روایت شیخ مفید برمی‌آید، مرتبت والای «محمد بن احمد» در سازمان وکالت موجب آن شده بود که برخی از شیعیان او را سفیر ناحیه مقدّسه قلمداد نمایند.
از برخی گزارش‌ها برمی‌آید که او واسطه نامه‌نگاری شیعیان با ناحیه مقدسه و همچنین واسطه صدور توقیعات از ناحیه حضرت بوده است.
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ طبری، دلائل الإمامة، ص۵۲۳.
- ↑ کشی، رجال کشی، ص۵۳۴.
- ↑ طبری، دلائل الإمامة، ص۵۲۳.
- ↑ طوسی، رجال شیخ طوسی، ص۴۳۶.
- ↑ صدوق، کمال الدین، ص۴۴۲.
- ↑ کشی، رجال کشی، ص۵۳۴.
- ↑ طبری، دلائل الامامه، ص۵۱۹-۵۲۳؛ راوندی، الخرائج و الجرائح، ج۲، ص۷۰۲.
- ↑ جباری، سازمان وکالت، ۱۳۸۲ش. ج۲، ص۵۵۷.
- ↑ صدوق، کمال الدین، ص۴۴۲.
- ↑ شیخ مفید، الإرشاد، ج۲، ص۳۶۰
- ↑ جباری، سازمان وکالت، ۱۳۸۲ش. ج۲، ص۵۵۹.
- ↑ کشی، رجال کشی، ص۵۳۴.
منابع
- جاسم حسین، تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم، ترجمه محمد تقی آیت اللهی، تهران، امیرکبیر، ۱۳۶۷ش.
- جباری، محمدرضا، سازمان وکالت، چهارم، قم، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، ۱۳۸۲ش.
- شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، تصحیح علی اکبر غفاری، قم، انتشارات جامعه مدرسین، ۱۴۲۶ق.
- شیخ طوسی، رجال الطوسی، نجف، مکتبه الحیدریه، ۱۳۸۰ق
- شیخ مفید، الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، اول، قم، کنگره شیخ مفید، ۱۴۱۳ق.
- طبری، محمد بن جریر بن رستم، دلائل الإمامة، اول، قم، بعثت، ۱۴۱۳ق
- قطب الدین راوندی، الخرائج و الجرائح، تحقیق موسسه الامام المهدی، قم، موسسه المهدی، ۱۴۰۹ق.
- کشی، اختیار معرفه الرجال(رجال کشی)، تصحیح حسن مصطفوی، دانشگاه مشهد، ۱۳۴۸ش
- کلینی، کافی، تصحیح علی اکبر غفاری، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۷ش.